Đất trồng rau cần hội đủ những yêu cầu nhất định để đảm bảo việc làm vườn tại nhà và trồng rau công nghiệp đạt hiệu quả và năng suất cao.
Ngoài ánh sáng mặt trời và nước, thì độ pH thích hợp và mức độ giàu dinh dưỡng của đất cung cấp một môi trường lành mạnh cho cây trồng phát triển tốt.
Một điều quan trọng khác trong quá trình trồng rau là cung cấp lớp phủ. Lớp phủ là lớp trên cùng giúp bảo vệ thêm cho đất và cây trồng.
Trong bài chia sẻ này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu những kiến thức và yêu cầu cơ bản về đất trồng rau cho cả người mới bắt đầu và người làm vườn lâu năm nhé.
Yêu cầu về đất trồng rau
Thuật ngữ sức khỏe của đất trồng đã dần quen thuộc với đại đa số người làm vườn và nông dân để phát triển hệ thống sản xuất trồng trọt bền vững. Để phát triển một vườn rau xanh tốt điều đầu tiên cần có là một loại đất trồng khỏe mạnh giàu dinh dưỡng.
Đại đa số các loại rau đều có cùng một yêu cầu nhất định đối với đất trồng. Dưới đây là những chỉ số quan trọng của đất để bắt đầu việc trồng rau năng suất.
| Chỉ số | Chức năng đối với đất trồng |
| Hóa học | Nồng độ chất dinh dưỡng, nguyên tố vi lượng, độ pH |
| Vật lý | Cấu trúc và kết cấu của đất, độ ổn định của đất, khả năng dữ chất dinh dưỡng và thoát nước |
| Sinh học | Cấu trúc và kết cấu của đất, độ ổn định của đất, khả năng dữ chất dinh dưỡng và thoát nước |
Bên cạnh các chỉ số vật lý, hóa học thì đất trồng còn chịu tác động mạnh mẽ từ tác động bên ngoài của người làm vườn. Những yếu tố này bao gồm: các biện pháp làm cày xới đất, bón phân, thuốc diệt cỏ, hệ thống phủ lớp, kiểm soát cỏ dại, vun đất và cách thu hoạch.
Các hoạt động làm xáo trộn đất ảnh hưởng đến các chất hữu cơ trong đất. Gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sinh học trong đất và cuối cùng là ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của đất trồng rau.
Kiểm tra sức khỏe đất trồng rau của bạn
Khi bạn là người nghiêm túc với việc tạo một vườn rau xanh năng suất, bạn sẽ muốn điều kiện tốt nhất để cho cây của bạn phát triển. Để làm được điều này thì việc kiểm tra đất để xác định xem chất dinh dưỡng nào cần thiết để giúp cây trồng của bạn phát triển là rất quan trọng.
- Độ pH của đất trồng
- Chất dinh dưỡng cần thiết cho cây rau
- Độ tơi xốp của đất
- Chất hữu cơ
1. Kiểm tra độ pH của đất
Trước khi trồng vườn rau của bạn, hãy xác định độ pH của đất trong vườn của bạn. pH là mức độ axit hoặc kiềm của đất.
Mặc dù yêu cầu về độ pH chính xác đối với các loại rau khác nhau có đôi chút khác nhau. Nhưng nhìn chung, đất trong vườn rau nên rơi vào khoảng 6 và 7. Đây là khoảng pH mà đa số các loại rau củ phát triển bình thường.
Trong bảng dưới đây, AZ Farming sẽ liệt kê các loại rau phổ biến và mức độ pH ưa thích đối với loại rau đó. Lưu ý, đây chỉ là những số liệu tham khảo bởi vì, tùy thuộc vào điều kiện môi trường của địa phương của bạn, những con số này có thể thay đổi một chút .
| Loại rau | Độ pH ưa thích |
| Bắp cải | 6,5 – 8,0 |
| Măng tây | 7,0 |
| Húng quế | 6,0 – 7,0 |
| Cây họ đậu | 6,0 – 6,8 |
| Củ cải | 6,5 – 7,0 |
| Bông cải xanh | 6,0 – 7,5 |
| Cải bắp | 6,0 – 7,5 |
| Cà rốt | 6,0 – 6,8 |
| Súp lơ trắng | 6,0 – 7,5 |
| Rau cần tây | 6,0 – 7,0 |
| Hẹ | 6,2 – 6,8 |
| Dưa leo | 7.00 |
| Ngô (bắp) | 6,0 – 6,8 |
| rau thì là | 5,5 – 7,5 |
| Cà tím | 6,80 |
| Xà lách | 6,2 – 6,8 |
| Tỏi | 6,2 – 6,8 |
| Cải xoăn | 6,0 – 7,5 |
| Su hào | 6,0 – 7,5 |
| Mù tạt xanh | 6,0 – 7,5 |
| Khoai lang | 5,5 – 6,0 |
| Cà chua | 6,0 – 6,8 |
| Rau chân vịt | 6,5 – 7,5 |
| Bầu bí | 5,8 – 6,8 |
| Đậu bắp | 6,0 – 7,5 |
| Hành | 6,2 – 6,8 |
| Mùi tây | 5,0 – 7,0 |
| Ớt | 6,0 – 7,0 |
| Khoai tây | 4,8 – 5,5 |
| Đậu Hà Lan | 6,0 – 7,0 |
Độ pH trong đất của bạn nên được kiểm tra khoảng hai năm một lần. Tùy thuộc vào kết quả của bài kiểm tra độ pH, có thể mất một tháng hoặc hơn để đất được điều chỉnh về khoảng pH bạn mong muốn.
2. Kiểm tra độ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây
Để cây rau phát triển và cho năng suất cao, đất trồng cần cung cấp đủ các nguyên tố cần thiết. 3 khoáng chất dinh dưỡng cơ bản mà tất cả các cây trồng cần có là: nitơ, phốt pho, kali. Ngoài ra cây trồng còn cần những nguyên tố vi lượng khác như: Boron, Đồng, Clorua, Mangan, Canxi, Molypden, Kẽm . . .
Tùy thuộc vào đất của bạn và loại cây bạn định trồng, để rau phát triển khỏe mạnh, bạn có thể cần cung cấp nhiều chất dinh dưỡng này hay chất khác.
Nếu bạn biết cụ thể nhu cầu của đất, bạn có thể tự trộn các chất dinh dưỡng. Tuy nhiên, nếu bạn không thể kiểm tra đất, bạn nên dùng các loại phân NPK sẵn trên thị trường với các tỷ lệ 5-5-5, 10-10-10, 4-8-10.
| Chất dinh dưỡng | Tác dụng đối với cây trồng | Loại cây trồng cần nhiều chất dinh dưỡng này |
| Nitơ (N) | Nitơ là thành phần chính của chất diệp lục giúp cây quang hợp. Nitơ là thành phần cấu tạo nên protein trong thực vật. Nitơ giúp tăng cường sức khỏe trong lá và tán lá của cây trồng. | Bắp cải, Ngô, Xà lách, Cà chua, Bí |
| Phốt pho (P) | Phốt pho giúp thực vật phân chia tế bào và phát triển hệ thống rễ mạnh. | Tất cả thực vật đều cần phốt pho. |
| Kali (K) | Kali giúp cây tổng hợp đường thực vật để sử dụng làm thực phẩm. Kali giúp cây khỏe và chống chịu được bệnh tật, đồng thời giúp cây chịu được nhiệt độ nóng và lạnh khắc nghiệt. | Măng tây, củ cải đường, đậu bắp, ngò tây, khoai tây, củ cải |
3. Kiểm tra kết cấu đất
Độ tơi của đất liên quan đến kết cấu đất. Loại đất trồng rau tốt nhất là đất có kết cấu trung bình, không quá chặt như đất sét và quá lỏng như đất cát. Loại đất thịt pha cát kết hợp với chất hữu cơ là loại đất thích hợp để trồng đa số các loại rau củ phổ biến.
Bạn có thể cải thiện kết cấu của đất trồng rau bằng nhiều cách như: cày xới thường xuyên, ngăn chặn hiện tượng sói mòn đất, trồng nhiều lớp phủ thực vật và cách phổ biến và hiệu quả nhất là bổ xung thêm chất hữu cơ.
4. Kiểm tra thành phần hữu cơ trong đất
Tất cả các loại rau đều cần một lượng chất hữu cơ trong đất để chúng phát triển tốt nhất. Chất hữu cơ phục vụ cho nhiều mục đích. Quan trọng nhất là nó cung cấp nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng và làm tăng độ tơi xốp, thoáng khí giúp cây phát triển nhanh.
Vai trò của lớp phủ đối với đất trồng rau
Phủ đất là một hoạt động bổ sung một lớp bảo vệ lên trên cùng của đất. Lớp phủ này giúp bảo vệ cây khỏi sương giá, giữ độ ẩm không bốc hơi khỏi đất và ngăn chặn cỏ dại và cung cấp một lượng chất dinh dưỡng cho cây.
Lớp phủ có thể là bất kỳ loại chất xơ tự nhiên nào như: vỏ cây vụn hoặc, phân ủ, cỏ xén, giấy báo, lá vụn và rơm rạ, xơ dừa…
Lớp mùn hữu cơ tự nhiên sẽ phân hủy từ từ vì thế bạn phải bổ sung các lớp phủ khác mỗi mùa. Khi phủ đất, hãy phủ một lớp dày 10 đến 15cm.
Cải tạo đất trồng sau mỗi mùa vụ
Không một khu vườn nào có thể duy trì độ phì nhiêu và sức khỏe của đất mãi mãi được. Công việc của người làm vườn là phải thường xuyên kiểm tra sức khỏe của đất, nếu đất có vấn đề thì cần được xử lý kịp thời và đúng cách.
Sau mỗi vụ thu hoạch, bà con cần định kỳ cải tạo đất để bắt đầu một mùa vụ mới với khu vườn khỏe, phì nhiêu nhất. Các biện pháp cải tạo đất trồng rau thường đơn giản và không mất nhiều công sức và thời gian như:
- Cày xới đất sau khi thu hoạch
- Bổ xung chất hữu cơ để đất mềm hơn
- Bổ xung bột vôi nếu đất chua
- Phủ đất bằng rơm hoặc xơ dừa giúp các sinh vật có lợi trong đất phát triển
- Bổ xung bột Azomite để cung cấp một số nguyên tố vi lượng tự nhiên
Tỷ lệ trộn đất trồng rau trong vườn
Trong thực tết rất hiếm có loại đất tự nhiên nào hội đủ những yêu cầu để trở thành một loại đất trồng tốt. Vì thế công việc của người làm vườn là phải biết cách kết hợp những loại đất khác nhau để tạo ra một loại đất trồng rau tốt nhất.
Tùy vào điều kiện thổ nhưỡng tại địa phương và kinh nghiệm của mỗi người mà công thức trộn đất có đôi chút khác nhau.
Tuy nhiên, đại đa số người làm vườn đồng ý rằng: loại đất trồng rau tốt nhất là đất mềm, tơi xốp, giàu chất hữu cơ, thoát nước tốt nhưng cũng đủ chặt để giữ lại chất dinh dưỡng.
Dựa vào những đặc điểm trên, có một công thức trộn đất trồng rau phổ biến được nhiều người áp dụng. Nếu bạn là người mới bắt đầu bạn nên sử dụng công thức này:
Tỷ lệ trộn đất trồng rau phổ biến là kết hợp 3 phần bằng nhau:
♦ 1 phần rêu than bùn hoặc phân trộn ủ hoại mục
♦ 1 phần đất thịt hoặc lớp đất mặt trong vườn
♦ 1 phần đất cát
Hỗn hợp đất trồng này rất dễ chuẩn bị nguyên liệu và được chứng minh là loại đất rất thích hợp để trồng rau.
Để trồng rau có năng suất và chất lượng tốt nhất, hãy dành một chút thời gian để chuẩn bị đất trồng rau trước mỗi mùa vụ.
Đảm bảo đất của bạn có đủ nitơ, phốt pho và kali cho các loại rau bạn muốn phát triển. Bên cạnh đó cũng cần bổ sung các nguyên tố vi lượng cần thiết cho cây.
Kiểm tra đất của bạn để cân bằng độ pH và mức phù hợp với từng loại rau mà bạn trồng, cải thiện chất lượng đất bằng cách cày xới và bổ xung chất hữu cơ thường xuyên.
Cuối cùng, phủ thêm lớp phủ để bảo vệ đất và cây trồng của bạn khỏi thời tiết khắc nghiệt và giữ lại tất cả chất dinh dưỡng trong đất.
Chúc bạn thành cô với khu vườn của bạn và có nhiều niềm vui trong công việc làm vườn nhé!
Tổng hợp những bài viết hay nhất về đất trồng
Xin Chào! Tôi là Bao Pham với sở thích nghiên cứu nông nghiệp tôi đã thành lập AZ Farming, với mong muốn đồng hành cùng những người yêu thích nông nghiệp và làm vườn…Cùng xây dựng một nền nông nghiệp xanh sạch hiện đại bền vững.