Những loại đất nông nghiệp ở Việt Nam

Với nhu cầu tìm hiểu về các loại đất nông nghiệp ở Việt Nam của bà con nông dân. Bài viết này sẽ tổng hợp khái quát các loại đất nông nghiệp và những biện pháp bảo vệ đất trồng. Mong rằng bài viết này sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho tất cả những ai yêu thích làm vườn và nghề nông.

Đất nông nghiệp là gì?

Đất trồng cây có thể được định nghĩa là lớp ngoài cùng của lớp vỏ trái đất. Lớp đất này có vai trò chính trong việc trồng cây lương thực và thực phẩm. Nó chứa các sinh vật và cũng bao gồm khoáng chất, chất hữu cơ, nước, khí và không khí… Những điều kiện cần thiết để thực vật có thể phát triển.

Đất nông nghiệp được chia thành nhiều loại khác nhau tùy thuộc vào những điều kiện tự nhiên như: địa hình, khí hậu, vật liệu cấu thành đất, các sinh vật nguyên tố dinh dưỡng có trong đất và các thời gian thành tạo đất.

Các loại đất nông nghiệp ở Việt Nam

Có nhiều loại đất tồn tại ở nước ta. Mỗi loại đất có những đặc điểm tính chất riêng và chỉ thích hợp để trồng một số loại cây trồng nhất định. Dưới đây là danh sách những loại đất nông nghiệp phổ biến ở nước ta.

1. Đất phù sa

• Khu vực – Đất phù sa phổ biến ở vùng đồng bằng Sông Hồng, đồng bằng sông Cửu Long. Bạn có thể tìm thấy đất phù sa ở hầu hết các vùng hạ lưu của những con sông lớn rải đất nước.
• Đặc điểm – Loại đất này giàu chất dinh dưỡng và chất hữu cơ (mùn). Tuy nhiên, chúng nghèo nitơ và kali. Đất phù sa là hỗn hợp của sét và cát. Đây là loại đất nông nghiệp tốt nhất để canh tác trồng trọt.
• Cây trồng thích hợp trên đất phù sa – cây bông, lúa nước, lúa mì, đậu xanh, đậu đen, đậu xanh, đậu tương, lạc, mù tạt, vừng, ngô. Hầu hết các loại rau và trái cây đều thích hợp trồng trên đất phù sa nếu đảm bảo hệ thống tưới tiêu lý tưởng.

2. Đất thịt đen

• Khu vực – Đất thịt đen được hình thành do quá trình phong hóa của đá nham thạch. thường phân bố ở những vùng cao đồi núi. Chủ yếu tập trung ở vùng núi phía Bắc.
• Đặc điểm – Đất đen chứa nhiều sắt, vôi, magie và nhôm, chất hữu cơ. Tuy nhiên, chúng nghèo photpho, nitơ.
• Cây trồng thích hợp trên đất đen – Đất đen giữ ẩm rất tốt do đó rất thích hợp để trồng cây bông. Nhiều loại cây trồng khác có thể được trồng trên những loại đất này như: mía, hướng dương, cây ngũ cốc, trái cây họ cam quýt, các cây công nghiệp.

3. Đất đỏ bazan

• Khu vực – Đất đỏ thường có tại vùng núi, ở các khu vực như Tây Nguyên, Tây Bắc. Nhóm đất này có sự phân bố ở nhiều nơi vùng đồi núi của nước ta.
• Đặc điểm – Loại đất này có là đất chua, giàu axit sắt, tầng đất tương đối dày, khoáng sét chủ yếu là kaolinite, hạt kết tương đối bền, thoát nước nhanh. Đặc điểm nổi bật của đất này là có tầng đất trồng trọt dày, tơi xốp, nhiều chất dinh dưỡng. Tuy nhiên chúng rất nghèo vôi, nitơ, phốt pho, magiê, và ít chất hữu cơ (mùn).
• Cây trồng thích hợp trên đất đỏ bazan – các cây nông nghiệp như: cao su, hồ tiêu, cà phê, điều… các cây hạt đậu, các loại trái cây như xoài, cam, cam quýt, sầu riêng, chôm chôm, xoài… và các loại rau màu khác nhau.

4. Đất đá ong

• Đặc điểm – Đất đá ong có bản chất chua và nghèo mùn (chất hữu cơ), photphat, nitơ và canxi. đất đá ong rất giàu sắt.
• Cây trồng thích hợp đất đá ong – Loại đất này không màu mỡ lắm, được sử dụng để trồng bông, trồng chè, trồng cà phê, trồng cao su, trồng dừa và trồng điều. 

5. Đất thịt pha cát

• Khu vực – Đất thịt pha cát khá phổ biến và phân bố rải rác khắp lãnh thổ Việt Nam. Tập trung chủ yếu ở những tỉnh ven biển.
• Đặc điểm – đặc điểm chung của chúng là thấm nước nhanh, giữ nước kém, dễ bị khô hạn, tỷ lệ mùn trong đất rất thấp, gần như không có. những đặc điểm trên mà đất thịt pha cát thường gây bất lợi cho người canh tác cây nông nghiệp, công nghiệp. Khi tưới nước vào thì nước dễ bị rửa trôi, nhưng lại khiến đất bị két lại, khô và bí hơi.
• Cây trồng thích hợp trên đất thit pha cát – Các loại cây ăn quả như cam, chanh, táo, mận, nho, mãng cầu na. Cây rau màu có giá trị kinh tế cao như măng tây, nha đam, củ đậu (củ sắn), khoai lang, khoai tây, lạc, dưa, đậu, vừng…

6. Đất sét

• Khu vực – Đất sét thường phân bố ở những vùng đồng bằng hạ lưu các con sông lớn. Ở những nơi có lượng nước ứ đọng trong thời gian dài.
• Đặc điểm – khó thấm nước, giữ nước tốt, kém thoáng khí, tích lũy mùn nhiều hơn đất cát, ổn định nhiệt độ hơn đất cát. Giữ nước, phân tốt, ít bị rửa trôi. Đất sét nghèo chất hữu cơ có kết cấu cứng chặt, khô, khi bị hạn thì sẽ nứt nẻ làm đứt rễ cây trong đất..
   
• Cây trồng thích hợp trên sét – loại đất này thích hợp trồng các loại cây ưa nước. Ở nước ta đất sét chủ yếu canh tác lúa nước.

7. Đất cát

• Khu vực – Đất cát khá phổ biến ở những tỉnh ven biển, tập trung nhiều ở khu vực miền Trung nước ta.
• Đặc điểm – Do kẽ hở của các hạt cát lớn,nên đất cát thoát nước dễ,thấm nước nhanh. Do kẻ hở lớn,nên đất cát rất thoáng khí,vi sinh vật háo khí hoạt động mạnh. Dễ cày bừa,ít tốn công. Đất cát giữ chất dinh dưỡng kém, dễ bị rửa trôi cần thường xuyên bổ xung chất hữu cơ và phân bón hóa học trong quá trình canh tác.
• Cây trồng thích hợp trên đất cát – Các loại cây có củ: khoai mì ,khoai lang,lạc,khoai tây,… Cây dương liễu, Các cây ăn quả :dừa ,cam chanh,…các loại rau xanh và hoa màu.

8. Đất thịt

• Khu vực – Đất thịt phân bố phổ biến khắp đất nước. Tập trung ở những vùng đồng bằng thấp.
• Đặc điểm – Đất thịt nhẹ và đất thịt trung bình có chế độ thấm nước, nhiệt độ, không khí điều hoà thuận lợi cho các quá trình lý hoá xảy ra trong đất. Dễ dàng cày bừa làm đất.
• Cây trồng thích hợp trên đất thịt – đất thịt thích hợp cho đa số các loại cây trồng.

Xói mòn đất nông nghiệp và tác động của xói mòn

Xói mòn đất không là gì khác ngoài việc rửa trôi lớp trên cùng của đất nơi có nhiều chất dinh dưỡng và chất hữu cơ (mùn) cần thiết để duy trì hệ sinh thái. Có nhiều lý do cho sự xói mòn đất này. Một số nguyên nhân tự nhiên là lũ lụt, mưa lớn, hình thành băng. Các lý do khác được đưa ra bao gồm, cày bừa, du canh, phá rừng…

Xói mòn đất dẫn đến kết quả như sau:

♦ Khả năng giữ nước bị giảm.

♦ Mất chất dinh dưỡng.

♦ Giảm sự thấm nước (làm cho đất cứng hơn).

♦ Xói mòn không loại bỏ lớp đất mặt một cách đồng bộ, do đó không thể bón phân và hóa chất một cách đồng nhất cho lớp đất trên cùng.

Bảo vệ và cải tạo đất trồng nông nghiệp

Trách nhiệm của chúng ta những người làm nông nghiệp bảo vệ đất khỏi xói mòn đất và cải thiện chất lượng đất nông nghiệp thường xuyên.

Chúng ta có thể bảo tồn đất thông qua những điều sau đây:

♦ Thay đổi tập quán canh tác. Bà con nông dân nên cập nhật tiếp thu các tiến bộ khoa học trong ngành nông nghiệp hiện đại. Áp dụng những phương pháp mới nhằm nâng cao năng suất canh tác.

♦ Kiểm tra đất thường xuyên và có những biện pháp cải tạo đất trồng hợp lý.

♦ Kiểm tra đất được thực hiện để phân tích mẫu đất để xác định hàm lượng dinh dưỡng, thành phần và các đặc tính khác như độ chua hoặc độ pH của đất.

♦ Thông qua việc kiểm tra đất trồng nông nghiệp cho phép xác định các chất dinh dưỡng và vi lượng thiếu hụt trong đất. Từ đó người nông dân có thể bổ sung các chất dinh dưỡng này để làm cho đất màu mỡ. 

♦ Dựa vào kết quả kiểm tra đất, bà con có thể lựa chọn loại phân bón thích hợp để cây trồng đạt năng suất tốt hơn.

Đất trồng là một tài nguyên mà Mẹ thiên nhiên ban tặng cho chúng ta. Sử dụng đất trồng nông nghiệp là quyền lợi của những người làm vườn. Bên cạnh quyền lợi to lớn đó thì chúng ta cần có trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ và chăm sóc nguồn tài nguyên quý giá này. Với mong muốn giúp bà con có một nơi để tìm hiểu, trao đổi về các vấn đề liên quan đến đất trồng. Trong phạm vi một bài viết chúng ta không thể nào giải quyết tất cả các vấn đề liên quan đến đất trồng. Vì thế đội ngũ AZ Farming luôn cập nhật kiến thức mới, phương pháp chăm sóc đất trồng mới tại chuyên mục đất trồng cây . Đây là nơi bà con có thể đồng hành cùng chúng tôi trên hành trình phát triển nền nông nghiệp nước nhà với mục tiêu phát triển bền vững không làm tổn hại đến môi trường.

Trên đây là tổng hợp những kiến thức cơ bản về những loại đất nông nghiệp ở nước ta. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bà con có cái nhìn tổng quan về đất trồng và cách bảo vệ đất nông nghiệp. Tiếp tục đồng hành cùng AZ Farming vì một nền Nông Nghiệp Xanh Sạch Hiện Đại Bền Vững nhé!

Bài viết cùng chủ đề:

 Đất trồng cây và cách cải tạo đất trồng

 Chuẩn bị đất trồng rau tại nhà

Bao Pham

Xin Chào! Tôi là Bao Pham với sở thích nghiên cứu nông nghiệp tôi đã thành lập AZ Farming, với mong muốn đồng hành cùng những người yêu thích nông nghiệp và làm vườn…Cùng xây dựng một nền nông nghiệp xanh sạch hiện đại bền vững.