Sâu xám (Black cutworm) là loại ấu trùng của loài bướm đêm màu nâu xám, nó gây hại ở nhiều loại cây trồng khác nhau trong đó phổ biến thường gặp nhất là ở cây ngô. Trong bài viết này, hãy cùng AZ Farming tìm hiểu về thông tin, đặc điểm nhận biết và cách phòng trị loài sâu xám này nhé!
#1 Sâu xám là gì?
Sâu xám có tên khoa học là Agrotis ipsilon là một loài bướm đêm trong họ Noctuidae xuất hiện trên toàn thế giới. Ấu trùng là loài bướm đêm này gây hại nghiêm trọng cho nền nông nghiệp, chúng phá hoại và ăn gần như tất cả các loại rau xanh và nhiều loại cây ngũ cốc, ở Việt Nam chúng phổ biến gây hại ở cây ngô.
Một số thông tin về loài sâu xám:
| Tên khoa học | Agrotis ipsilon |
| Tên gọi khác | Black cutworm, greasy cutworm, floodplain cutworm, ipsilon dart |
| Loài (species) | A. ipsilon |
| Chi (genus) | Agrotis |
| Họ (familia) | Noctuidae |
| Bộ (ordo) | Lepidoptera |
| Lớp (class) | Insecta |
| Ngành (phylum) | Arthropoda |
| Giới (regnum) | Animalia |
| Vòng đời | 50-60 ngày |
| Kích thước | Sâu trưởng thành thân dài 20-25mm |
#2 Đặc điểm nhận diện sáu xám
Trứng: vòng đời 4-11 ngày, có hình cầu hơi dẹt, có sọc nổi, đường kính khoảng 0.5mm, trứng mới đẻ có màu trắng sữa sau chuyển sang hồng nhạt, màu đen đến nâu.
Sâu non: vòng đời 22-34 ngày, có màu đen nâu, có hai sọc hai bên và đường xẻ màu nâu nhạt ở giữa. Đầu đen tuyền, có hai điểm trắng. sâu xám dài khoảng 37 – 47mm.
Nhộng: vòng đời 9-13 ngày, khi sâu non trưởng thành chúng chui xuống đất để hóa nhộng, nhộng có màu nâu cánh gián, cuối bụng có một đôi gai ngắn.
Sâu xám trưởng thành: vòng đời 2-4 ngày, là một loài bướm (ngài đêm) có thân dài 20-25mm. Cánh trước có màu xám đen, gần phía góc mép ngoài có 3 vệt đen nhỏ hình tam giác.
#3 Dấu hiệu nhận biết sâu xám tấn công cây trồng
Sâu xám tấn công nhiều loài cây trồng khác nhau ở mọi giai đoạn phát triển, các cây non là đối tượng yêu thích nhất của chúng. Những loại cây thường bị sâu xám tấn công như là: các loại rau xanh, ngô, bông vải, cây họ đậu, cà chua, đậu phộng, khoai tây, tỏi, lúa, lúa miến, dâu tây, củ cải đường…
• Sâu xám non mới nở sống ở trên lá cây, ăn phần mô lá tạo nên những vết thủng li ti trên bề mặt lá.
• Sâu tuổi 2, ban ngày sâu ẩn nấp dưới mặt đất ngay dưới gốc cây, ban đêm chui lên ăn lá non hoặc gặm xung quanh thân cây non tạo thành vết thủng vừa đủ cho sâu chui vào bên trong.
• Sâu từ tuổi 3 – 4 trở đi gây hại nặng, cắn đứt ngang thân cây kéo xuống đất.
• Đối với cây trưởng thành có thân đã cứng (như cây ngô có 7 – 8 lá) sâu sẽ đục vào thân gần sát gốc ăn phần non mềm ở giữa làm thân cây bị héo và chết.
• Các sâu lớn đào hang trong đất để tránh ánh sáng ban ngày và trồi lên khỏi mặt đất vào ban đêm để ăn gốc cây, đối với cây non có thể bị kéo hẳn xuống đất.
• Thân cây có thể bị sâu cắt rời ở sát mặt đất, gây tổn hại các mô cây đang phát triển, khiến cây không thể phát triển hoặc chết đi.
• Sâu xám cũng có thể đào hang trong thân cây, khiến cây héo úa và cây trưởng thành bị đổ rạp.
#4 Cách phòng và trị loài sâu xám gây hại cây trồng
Phòng sâu xám bằng biện pháp canh tác
• Đồng ruộng cần được vệ sinh sạch sẽ, xử lý cỏ dại và tiêu hủy tàn dư thực vật trên ruộng và quanh bờ để hạn chế nguồn ký chủ phụ của sâu.
• Tưới nước ngập ruộng, ngâm khoảng 1 ngày đêm sau đó tháo cạn, để ráo ruộng trước khi gieo 3-5 ngày nếu có thể.
• Bỏ hoang đất sau khi thu hoạch khoảng vài tuần trước khi trồng cây cho mùa vụ mới.
• Cày đất phơi ải để tiêu diệt trứng và nhộng. Làm đất kỹ, sạch cỏ quanh bờ để hạn chế nguồn ký chủ phụ của sâu.
• Luân canh cây trồng: Sau vài vụ trồng cây trồng cạn thì luân canh 1 vụ các loại cây trồng ưa nước như lúa, rau muống, rau cần… để tiêu diệt nhộng đang sống trong đất và cắt đứt nguồn thức ăn phù hợp cho sâu.
Quản lý sâu xám bằng biện pháp sinh học
• Sâu xám có nhiều loài thiên địch như các loài ong bắp cày ký sinh, ruồi và các loài ăn thịt khác như châu chấu.
• Các loại thuốc sinh học diệt sâu bọ có gốc từ vi khuẩn Bacillus thuringiensis, vi-rút Nucleopolyhedrosis và nấm Beauveria bassiana là biện pháp khống chế số lượng quần thể sâu xám một cách hiệu quả.
• Bẫy bướm trưởng thành bằng bả chua ngọt khống chế quần thể sâu.
Cách làm bẫy: 4 phần đường + 4 phần dấm + 1 phần rượu + 1 phần nước. Cho vào trong bình đậy kín sau 3 – 4 ngày khi thấy mùi chua ngọt thì thêm vào 1% thuốc trừ sâu. Dùng rẻ nhúng vào hỗn hợp rồi cắm trên ruộng. Sau 2 – 3 ngày nhúng lại 1 lần nữa. Sâu xám sẻ bay vào ăn bả chua ngọt và bị chết.
Phòng trị sâu xám bằng thuốc hóa học
Khi mật độ sâu cao, khó có thể kiểm soát bằng các biện pháp sinh học hay bắt bằng tay thì bà con có thể sử dụng một số loại thuốc trừ sâu chuyên dụng để diệt loài sâu xám gây hại này như:
Dùng một trong các loại thuốc sâu dạng hạt, bột như: Basudin 10H; Vibasu 10G; Furadan 3G; Regent 3G
Các sản phẩm hóa chất có chứa hoạt chất: chlorpyrifos, cypermethrin, beta-cypermethrin, deltamethrin, lambda-cyhalothrin có thể được sử dụng để kiểm soát số lượng quần thể của sâu xám.
Các loại sâu bọ côn trùng gây hại phổ biến
Xin Chào! Tôi là Bao Pham với sở thích nghiên cứu nông nghiệp tôi đã thành lập AZ Farming, với mong muốn đồng hành cùng những người yêu thích nông nghiệp và làm vườn…Cùng xây dựng một nền nông nghiệp xanh sạch hiện đại bền vững.