Nhện gié hại lúa (Steneotarsonemus spinki) là một loại côn trùng gây hại phổ biến ở cây lúa, gây nhiều thiệt hại nghiêm trọng đến màu màng. Trong bài viết này, hãy cùng AZ Farming tìm hiểu chi tiết về thông tin, đặc điểm nhận biết và cách phòng trị loại nhện này nhé!
#1 Nhện gié là gì?
Nhện gié hay còn có tên gọi khác là “Bệnh cạo gió”, có tên khoa học Steneotarsonemus spinki, đây là một loại nhện trong họ Arachnida, chúng gây hại chủ yếu ở cây lúa vùng nhiệt đới châu Á, Trung Mỹ và Caribe. Ở Việt Nam, nhện gié đã được ghi nhận từ những năm 1997 – 1998.
Một số thông tin về loài bọ nhện gié:
| Tên khoa học | Steneotarsonemus spinki |
| Tên gọi khác | Panicle rice mite, Rice tarsonemid mite |
| Loài (species) | S. steneotarsonemus |
| Chi (genus) | Steneotarsonemus |
| Họ (familia) | Tarsonemidae |
| Bộ (ordo) | Trombidiformes |
| Lớp (class) | Arachnida |
| Ngành (phylum) | Arthropoda |
| Giới (regnum) | Animalia |
| Vòng đời | 10-12 ngày |
| Kích thước | Từ 0,2 – 1mm |
#2 Đặc điểm nhận diện nhện gié
• Nhện gié hại lúa có kích thước rất nhỏ, để quan sát chúng bà con cần loại kíp lúp cầm tay 10X hoặc 20X để quan sát nó ở mặt trong của bẹ lá.
• Trứng rất nhỏ màu trắng đục, hình trái xoan, nhện gié cái đẻ rải rác trong một quần thể nhện phía trong bẹ lá.
• Nhện non cơ thể nhọn, dài, chỉ có 3 cặp chân.
• Nhện trưởng thành có 4 cặp chân, có màu trắng đục hơi vàng, cơ thể không phân đốt rõ ràng. Vòng đời chúng kéo dài từ 10-12 ngày.
Nhện gié hại lúa phát triển mạnh khi nhiệt độ 28oC – 30oC, ẩm độ cao 96%. Nhiệt độ thấp hơn, chúng phát triển chậm hơn. Loài nhện này có thể lan truyền nhờ hạt giống, gió, nước, côn trùng, chuột, công cụ sản xuất nông nghiệp, tàn dư thực vật từ vụ trước qua vụ sau…
#3 Dấu hiệu nhận biết nhện gié tấn công cây lúa
Nhện sống tập trung trong bẹ lá phần trên mặt nước, khi mật độ cao mới bò lên bông lúa. Nhện chích hút nhựa ở bẹ lá, cuống bông, cuống gié và vỏ bông lúa trước khi trỗ.
Giai đoạn mạ: nhện gié chủ yếu hại ở bẹ lá, chích hút nhựa cây ngay ở ngoài bẹ lá, phần tiếp xúc giữa các bẹ lá với nhau. Vết hại ban đầu là các chấm nhỏ màu trắng vàng về sau thành đám màu vàng nâu đến nâu đen. Đặc biệt, những dảnh mạ bị nhện hại nặng có hiện tượng lùn thấp hơn, có hiện tượng đẻ nhánh sớm hơn so với những dảnh mạ khác.
Trên thân: Thân cây lúa bị nhện chích hút ban đầu là những đốm nhỏ màu vàng nhạt, về sau vết chích kéo dài thành hình chữ nhật và dần dần biến sang nâu đen.
Trên bẹ lá: Nhện gié gây hại ở những bẹ lá sát gốc, vết hại ban đầu là các chấm nhỏ màu trắng vàng về sau lan rộng kéo dài thành các vệt sọc hình chữ nhật, chuyển dần sang màu vàng nhạt rồi vàng nâu, nâu đen.
Trên gân lá: Vết hại trên gân lá ban đầu là các chấm nhỏ màu trắng vàng về sau vết hại lan rộng thành các vệt sọc chạy dọc gân lá, màu sắc vết bệnh biến đổi từ nâu vàng sang nâu đậm rồi nâu đen.
Trên bông lúa: Bông lúa bị nhện gié hại trước trổ thường thấy hiện tượng bông lúa không trổ thoát, hạt lép, bông lúa hoặc thân đòng bị cong queo.
Trên hạt lúa: Hạt lúa bị nhện gié gây hại thường bị biến dạng cong queo, lép hoàn toàn, lửng hoặc bình thường. Vỏ trấu bị biến màu hoàn toàn hoặc lốm đốm nâu đến nâu đen. hạt lép có màu nâu đen do nhện chích hút nhụy cái nên không thụ phấn được. Mở vỏ trấu ra xem không thấy mầm hạt gạo.
#4 Cách phòng trị nhện gié hại lúa
Phòng nhện gié bằng biện pháp canh tác
• Đối với chân ruộng thường xuyên bị nhện gié gây hại nặng, thì sau khi thu hoạch bà con cần thu gom rạ rơm gốc rễ thừa đốt tiêu hủy hết để không còn mầm bệnh nào sót lại.
• Trước mỗi mùa vụ bà con cần cày ải đất và phơi trong thời gian vừa tạo màu vừa làm mất nơi cư trú của sâu bệnh. Vệ sinh đồng ruộng đúng kỹ thuật, diệt cỏ, diệt bọ.
• Đối với lúa gieo sạ thì gieo mật độ vừa phải, không quá dày, bón phân cân đối không cần quá nhiều.
• Không sử dụng bừa bãi các loại thuốc trừ sâu trên đồng ruộng để bảo vệ thiên địch ăn thịt nhện gié.
• Đối với vùng thường xuyên có nhện gié gây hại nặng thì luân canh trồng các loại cây khác như cây họ đậu sẽ hạn chế rất nhiều ảnh hưởng của loại côn trùng này. Vì nhện gié không thể sinh trưởng ở những loại cây họ đầu thân cứng.
• Cung cấp đủ nước, đất ẩm ngăn chặn điều kiện đất khô để nhện gié không phát triển được.
• Thăm đồng thường xuyên, theo dõi sự xuất hiện gây hại của nhện gié hại lúa, đặc biệt từ khi lúa làm đòng đến trỗ (35 – 60 ngày sau gieo, cấy)
Quản lý nhện gié bằng biện pháp sinh học
Bảo vệ thiên địch trong ruộng lúa, một số loài nhện (như nhện bắt mồi lasioseius sp. nhện trong họ Phytoseiidae, bộ ve bét Acarina) và ong nội ký sinh có khả năng kiềm chế sự phát triển của nhện gié.
Sử dụng một sô loại thuốc sinh học như: Hirsutella nodulosa, Bacillus thuringiensis, Beauveria bassiana, Verticillium lecanii và nấm xanh Metarhizium anisopliae có thể khống chế nhện gié hại lúa hiệu quả.
Phòng trị nhện gié hại lúa bằng thuốc hóa học
Nhện gié gây hại trên cây lúa từ khi mạ non đến làm đòng và trổ bông và vì loại côn trùng sinh trưởng rất nhanh nên bà con cần cần thường xuyên thăm ruộng để phát hiện loài nhện này sớm mà có biện pháp phòng trị kịp thời tránh gây thiệt hại nghiêm trọng đến mùa vụ.
Một số loại thuốc trừ sâu bọ côn trùng có công dụng phòng trị nhện gié hiệu quả như: Regent 800WG, Haihamec 3.6EC, Reasgant 3.6EC, Nissorun 5EC.
Các loại sâu bọ côn trùng gây hại phổ biến
Xin Chào! Tôi là Bao Pham với sở thích nghiên cứu nông nghiệp tôi đã thành lập AZ Farming, với mong muốn đồng hành cùng những người yêu thích nông nghiệp và làm vườn…Cùng xây dựng một nền nông nghiệp xanh sạch hiện đại bền vững.